ပြည်တွင်းမဲဆန္ဒရှင်များ

ဆန္ဒမဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူများ

အောက်ပါ အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံသူများသည် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးမရွေး၊ ဘာသာ မရွေး ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဆန္ဒမဲ ပေးပိုင်ခွင့်ရှိသည်-

(၁)

ရွေးကောက်ပွဲ စတင်ကျင်းပသည့်နေ့တွင် အသက်(၁၈)နှစ် ပြည့်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ လွှတ်တော် ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် မဆန့်ကျင်သော နိုင်ငံသား၊ ဧည့်နိုင်ငံသားနှင့် နိုင်ငံသား ပြုခွင့်ရသူ၊

(၂)

သက်ဆိုင်ရာ မဲဆန္ဒနယ်၏ မဲစာရင်းတွင် ပါဝင်သူ။

မဲပေးခြင်း

(၁)	ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကြိုတင် ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်ဖြင့် ဆန္ဒမဲပေးပြီး သူများမှအပ ဆန္ဒမဲပေး မည့်သူများသည် မဲရုံသို့ ကိုယ်တိုင် လာရောက်၍ ဆန္ဒမဲ ပေးရမည်။ ကိုယ်စားလှယ် စေလွှတ်၍ ဆန္ဒမဲပေးခြင်း မပြုရ။
(၂)	မဲရုံမှူး သို့မဟုတ် ယင်းက တာ၀န်ပေးအပ်ထားသော မဲရုံအဖွဲ့ဝင်သည် ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်ကို ဆန္ဒမဲပေးသူအား ထုတ်မပေးမီ မဲစာရင်းပါ ဆန္ဒမဲပေး ပိုင်ခွင့်ရှိသူ၏ အမည်နှင့် မဲစာရင်း အမှတ်တို့ မှန်ကန်ပါက မဲစာရင်းတွင် ဆန္ဒမဲ ပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူအား လက်မှတ် ရေးထိုးခြင်း သို့မဟုတ် လက်ဝဲလက်မ လက်ဗွေနှိပ်ခြင်း ပြုစေပြီးနောက် ဆန္ဒမဲလက်မှတ်ကို ဆန္ဒမဲ ပေးပိုင်ခွင့် ရှိသူအား ထုတ်ပေးရမည်။
(၃)	ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်ကို ရရှိလျှင် ဆန္ဒမဲပေးသူသည် လျှို့ဝှက် ဆန္ဒပြုခန်း၌ ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်ပေါ်တွင် မိမိဆန္ဒပြုလိုသော လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၏ အမည်နှင့် သင်္ကေတ အမှတ်အသား တည့်တည့်တွင် ရှိသော လေးထောင့် အကွက် အတွင်း၌ အမှန် (Â ) အမှတ်အသားပါ တံဆိပ်တုံးရိုက်နှိပ်၍ ဆန္ဒမဲပေးခြင်း ပြုရမည်။ ထို့နောက် မိမိ ဆန္ဒပြုထားသည်ကို သူတစ်ပါး မမြင်နိုင်စေရန် ဆန္ဒမဲလက်မှတ်ကို ခေါက်၍ သတ်မှတ်ထားသည့် မဲပုံးအတွင်းသို့ ထည့်ရမည်။ မဲပုံးထဲသို့ ထည့်ရမည့် ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်တွင် မဲရုံမှူး၏ လက်မှတ်နှင့် ဆန္ဒမဲလက်မှတ်ပါ လေးထောင့်အကွက် အတွင်း၌ မဲဆန္ဒရှင် ဆန္ဒပြုထားသော အမှတ်အသားတို့မှ တစ်ပါး အခြား မည်သည့် အမှတ်အသားမျှ မပါဝင်စေရ။
(၄)	ဆန္ဒမဲပေးသူသည် ဆန္ဒမဲလက်မှတ်ရှိ အမည်များကို မဖတ်တတ်လျှင် သို့မဟုတ် ညွှန်ကြားထားသည့် အတိုင်း ဆန္ဒမဲ မပေးတတ်လျှင် လည်းကောင်း၊ မျက်မမြင် ဖြစ်လျှင် လည်းကောင်း သက်ဆိုင်ရာ မဲစာရင်း၌ ပါရှိသော မဲဆန္ဒရှင်၏ ဖခင်၊ မိခင်၊ ဇနီး၊ ခင်ပွန်း၊ သား၊ သမီး၊ ညီအစ်ကို မောင်နှမ အရင်းတစ်ဦးဦးသည် ဆန္ဒမဲပေးသူက ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း သတ်မှတ်ထားသည့် နေရာတွင် ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်၌ လျှို့ဝှက် ဆန္ဒပြုရမည်။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်များ မရှိခဲ့လျှင် မဲရုံမှူးသည် ယင်းပုဂ္ဂိုလ်များ ကိုယ်စား ဆောင်ရွက်ပေးရမည်။ ထို့နောက် ဆန္ဒမဲပေးသူအား ထိုဆန္ဒမဲလက်မှတ်ကို ခေါက်၍ မဲပုံးထဲသို့ ကိုယ်တိုင် ထည့်စေရမည်။
(၅)	မဲရုံသို့ လာရောက် ဆန္ဒမဲပေးသူသည် ကျန်းမာ သန်စွမ်းခြင်း မရှိသောကြောင့် မိမိဆန္ဒ ပြုပြီးသော ဆန္ဒမဲလက်မှတ်ကို မဲပုံးထဲသို့ ထည့်နိုင်စွမ်း မရှိလျှင် မဲရုံ အဖွဲ့ဝင်များသည် ထိုသူအား ဆန္ဒမဲထည့်နိုင်စေရန် ကူညီရမည်။

မဲပေးရမည့် အချိန်နှင့်နေရာ

(၁)	ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပသည့်နေ့တွင် မဲရုံများကို နံနက် ၆ နာရီမှ ညနေ ၄ နာရီ အထိ ဖွင့်လှစ်ထားရမည်။ သို့ရာတွင် ဆန္ဒမဲ ပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူ အားလုံး ဆန္ဒမဲပေးပြီး ပါက မဲရုံများကို ညနေ ၄ နာရီ ထက်စော၍ ပိတ်နိုင်သည်။
(၂)	မဲရုံကို ညနေ ၄ နာရီ တိတိအချိန်တွင် ပိတ်သည့်အခါ မဲရုံမပိတ်မီ ထိုမဲရုံပရိဝုဏ် အတွင်း၌ ဆန္ဒမဲပေးရန် ရောက်ရှိ နေသူများအနက် ဆန္ဒမဲ မပေးရသေးသူများ ရှိပါက ယင်းတို့ကို စာရင်းကောက်ယူ၍ ထိုစာရင်းတွင် ပါဝင်သူများ ကိုသာလျှင် ဆန္ဒမဲပေးချိန် ကျော်လွန်ပြီး ဖြစ်စေ ကာမူ ဆန္ဒမဲပေးခွင့် ပြုရမည်။
(၃)	ကြိုတင် ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်ဖြင့် ဆန္ဒမဲပေးပြီး သူများမှအပ ဆန္ဒမဲပေးပိုင်ခွင့် ရှိသူများသည် သက်ဆိုင်ရာ မဲရုံအသီးသီး၌ ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်များကို ကိုယ်တိုင် လာရောက် ထုတ်ယူပြီး လျှို့ဝှက် ဆန္ဒပြု၍ သက်ဆိုင်ရာ မဲပုံးအတွင်းသို့ ကိုယ်တိုင် ထည့်ရမည်။ မည်သူမျှ ကိုယ်စားစေလွှတ်၍ ဆန္ဒမဲပေးခြင်း မပြုရ။

ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်

(၁)

တပ်မတော်သား လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ မှအပ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များကို သက်ဆိုင်ရာ မဲဆန္ဒနယ်များတွင် နေထိုင်ကြသော ဆန္ဒမဲ ပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူများက လျှို့ဝှက် ဆန္ဒမဲဖြင့် တိုက်ရိုက် ရွေးကောက် တင်မြှောက်ရမည်။

(၂)

ဆန္ဒမဲ ပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူ တစ်ဦးသည် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပြည်သူ့လွှတ်တော်၊ အမျိုးသား လွှတ်တော်၊ တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော် သို့မဟုတ် ပြည်နယ် လွှတ်တော် များသို့ မဲဆန္ဒနယ် အလိုက် ရွေးကောက်ခံသော လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ အနက် မိမိဆန္ဒ ပြုလိုသော သက်ဆိုင်ရာ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တစ်ဦးစီ ကိုလည်းကောင်း၊ ဥပဒေနှင့် အညီ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးရေးရာ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ရွေးကောက် တင်မြှောက်ခွင့် ရှိလျှင် ထိုလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း အတွက် လည်းကောင်း ဆန္ဒမဲ တစ်မဲစီကို ပေးခွင့်ရှိသည်။ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တစ်ဦးစီ အတွက် တစ်ကြိမ်ထက် ပို၍ ဆန္ဒမဲ ပေးခွင့် မရှိစေရ။

(၃)

ဆန္ဒမဲ စတင်ပေးသည့် အချိန်မှ ဆန္ဒမဲ ပေးခြင်း ပြီးဆုံးသည့် အချိန်အတွင်း မဲရုံထဲသို့ အောက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ်များမှ တစ်ပါး အခြားမည်သူမျှ မဝင်ရ-

(က)	မဲရုံ အဖွဲ့ဝင်များ၊
(ခ)	ဆန္ဒမဲ ပေးမည့်သူများ၊
(ဂ)	တာဝန်ကျ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များ သို့မဟုတ် ရပ်ကွက် သို့မဟုတ် ကျေးရွာ အုပ်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲက လုံခြုံရေး တာဝန်ပေးအပ် ခံရသူများ၊
(ဃ)	ဆန္ဒမဲပေးသူသည် ဆန္ဒမဲလက်မှတ်ရှိ အမည်များကို မဖတ် တတ်လျှင် သို့မဟုတ် ညွှန်ကြားထားသည့် အတိုင်း ဆန္ဒမဲ မပေးတတ်လျှင် လည်းကောင်း၊ မျက်မမြင် ဖြစ်လျှင် လည်းကောင်း ဆန္ဒမဲပေးသူက ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း ကူညီဆောင်ရွက်ပေးမည့် သက်ဆိုင်ရာ မဲစာရင်း၌ ပါရှိသော မဲဆန္ဒရှင်၏ ဖခင်၊ မိခင်၊ ဇနီး၊ ခင်ပွန်း၊ သား၊ သမီး၊ ညီအစ်ကို မောင်နှမအရင်း တစ်ဦးဦး (သို့မဟုတ်) မဲရုံမှူး၊
(င)	ကော်မရှင်နှင့် သက်ဆိုင်ရာ ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် အဖွဲ့ခွဲ အဖွဲ့ဝင်များ၊
(စ)	သက်ဆိုင်ရာ မဲဆန္ဒနယ်အတွက် ရွေးကောက် တင်မြှောက်ခံသည့် လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၊ ယင်းတို့၏ ရွေးကောက်ပွဲ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ မဲရုံ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် အကူ ကိုယ်စားလှယ်များ။
(ဆ)	ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ခွင့်ပြုထားသည့် ရွေးကောက်ပွဲလေ့လာသူများ။

(၄)

ရွေးကောက်ပွဲတွင် သူတစ်ပါးအယောင်ဆောင်၍ ဆန္ဒမဲပေးခွင့် လာရောက် တောင်းဆိုကြောင်း မဲရုံမှူး သို့မဟုတ် မဲရုံအဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးဦး သို့မဟုတ် တာဝန်ကျ ရပ်ကွက် သို့မဟုတ် ကျေးရွာအုပ်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် အဖွဲ့ခွဲ အဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးဦးက သိရှိလျှင် ထိုအယောင်ဆောင်သူအား ဆန္ဒမဲပေး ခွင့်မပြုရ။

(၅)

မဲစာရင်း၌အမည် သို့မဟုတ် နေရပ်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့် ဖော်ပြချက်တွင် အနည်းငယ် မှားယွင်းခြင်း၊ ချို့ငဲ့ခြင်း၊ ချွတ်ချော်ခြင်း ရှိသော်လည်း ထိုဖော်ပြချက်နှင့် သက်ဆိုင်သူသည် ဆန္ဒမဲ ပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူ အမှန်ဖြစ် ကြောင်း တာဝန်ခံ၍ ပြောဆိုနိုင်သူရှိလျှင် မဲစာရင်းတွင် ပါရှိသော မှားယွင်းချက်၊ ချို့ငဲ့ချက်၊ ချွတ်ချော်ချက်ကို ပြင်ဆင်ရေးမှတ်၍ ထိုသူကို ဆန္ဒ မဲပေးခွင့် ပြုရမည်။ ယင်းသို့ ပြင်ဆင်ခွင့် ပြုသည့် အခါတိုင်း မဲရုံမှူးသည် ပုံစံ (၁၂) ဖြင့် အကျိုးအကြောင်း အကျဉ်းချုပ်ကို ရေးသား မှတ်တမ်း တင်ထားရမည်။

(၆)

ဆန္ဒမဲ လက်မှတ်ကို တောင်းဆိုသူသည် သူတစ်ပါး အယောင်ဆောင်သော ပြစ်မှုကို ကျူးလွန်သူ ဖြစ်ကြောင်း လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းက ဖြစ်စေ၊ ယင်း၏ ရွေးကောက်ပွဲ ကိုယ်စားလှယ်က ဖြစ်စေ၊ မဲရုံမှူးက သင့်လျော်သည်ဟု ထင်မြင်သူက ဖြစ်စေ ကန့်ကွက်လာလျှင် မဲရုံမှူးသည် ကန့်ကွက် မဲစာရင်း ပုံစံ (၁၄) တွင် လိုအပ်သည်များ ဖြည့်စွက်၍ ထိုဆန္ဒမဲလက်မှတ် တောင်းဆိုသူကို လက်မှတ်ရေးထိုး စေရမည်။ ကန့်ကွက် သူများကိုလည်း လက်မှတ်ရေး ထိုးစေရမည်။ စာမရေးတတ်လျှင် လက်ဝဲ လက်မ လက်ဗွေ နှိပ်စေရမည်။ ဆန္ဒမဲလက်မှတ် တောင်းဆိုသူက ပုံစံ (၁၄) တွင် ဖြည့်စွက်ခြင်း၊ လက်မှတ် ရေးထိုးခြင်း မပြုလျှင် ထိုသူအား ဆန္ဒမဲ ပေးခွင့်မပြုရ။

(၇)

အောက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဆန္ဒမဲပေးပိုင်ခွင့် မရှိစေရ-

(က)	သာသနာ့ ၀န်ထမ်း၊
( ခ)	ထောင်ဒဏ် ကျခံနေရသူ၊
( ဂ)	စိတ်ပေါ့သွပ်နေသည်ဟု သက်ဆိုင်ရာ ဥပဒေက ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် အတိုင်း သတ်မှတ်ခြင်း ခံရသူ၊
(ဃ)	လူမွဲအဖြစ် ဆုံးဖြတ် ကြေညာခံထားရခြင်း မှ လွတ်မြောက်ခွင့် မရသေး သူ၊
( င)	ရွေးကောက် တင်မြှောက်ခြင်း ဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ တားမြစ်ခြင်း ခံရသူ၊
( စ)	နိုင်ငံခြားသား သို့မဟုတ် နိုင်ငံခြားသား အဖြစ် ခံယူထားသူ။

ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်